Định thức sao – Thống kê và phân tích tổng quan

Trong cờ vây, học định thức sao và tiểu mục rõ ràng là một việc quan trọng, cái kế tiếp là, học từ đâu, học như thế nào, học định thức nào, giữa hàng nghìn định thức.

dinh-thuc-sao-co-vay

Ở mức cơ bản, nghĩa là từ khi mới học chơi cho đến khoảng 5k, bạn chỉ cần thuộc (nằm lòng) khoảng 20 định thức thông dụng nhất, bởi vì 20 định thức này sẽ xảy ra trong hơn 80% tổng số lần xuất hiện của mọi định thức gộp lại. Dù sao đi nữa, cờ vây cũng không phải là loại trò chơi thách thức trí nhớ.

Có 5 loại định thức cơ bản: Sao – Tiểu mục – Ngoại mục – Cao mục – Tam tam. Tuy thế, chúng ta chỉ cần quan tâm đến định thức Sao và Tiểu mục. Những loại khác sẽ học sau nếu muốn.

Bài này, tôi xin nói tổng quan về định thức sao. Những bài tiếp theo sau sẽ phân tích kỹ càng hơn biến thế trong từng định thức.

Giới thiệu định thức sao

Sao nằm ở vị trí 4 – 4, là vị trí giao nhau giữa hai hàng 4, vì thế nó thiên về phát triển ra bên ngoài nhiều hơn là chiếm đất trực tiếp.

Tuy thế, lý thuyết cờ vây hiện đại lại ưu tiên chiếm đất hơn, nên người chơi ít khi sử dụng hai nước đi đầu để chiếm hai sao. Thông thường hơn, một quân sao ở góc này sẽ kết hợp hài hòa với một quân tiểu mục ở góc còn lại.

Treo góc kị mã – Nước duy nhất

Để tiếp cận/tấn công/hạn chế/ quân sao ở góc, nước Trắng kị mã treo góc như Minh họa 1 là cách thông dụng nhất. Trắng có vài lựa chọn khác nhưng rất ít được sử dụng, vì vậy, trong bài viết này, ở mức căn bản, chúng ta chỉ nghiên cứu những định thức sao xảy ra sau nước Trắng này.

Figure-blogcovay.com

Để nghiên cứu định thức này, tôi sử dụng Database gồm 15000 kỳ phổ của chuyên nghiệp để chọn ra những định thức được sử dụng nhiều nhất (và do đó, tạm coi là tốt và dễ sử dụng nhất). Và kết quả được thể hiện ở hình dưới.

Đen có thể lựa chọn 1 trong 8 cách để đối phó với quân trắng, và độ phổ biến của những nước trả lời này giảm dần từ A đến H.

 

Trả lời tại A – 6418 kết quả

Đen trả lời bằng nước tự củng cố phần biên mình ở hàng 3 là nước đi được sử dụng nhiều nhất, nhiều một cách áp đảo, với ít nhất 6418 lần xuất hiện trong 15000 trận đấu.

Chơi đơn giản ở khai cuộc luôn là ý tưởng hay!

6418-blogcovay.com

Trả lời tại B – 2111 kết quả

Tương tự nước A ở trên, nước mở cao hàng 4 cũng được sử dụng rất nhiều, nhưng ít phổ biến hơn mở hàng 3. Lý do chủ yếu vì nước này chưa thực sự lấy đất cho Đen vì nó còn hơi “hở hang” bên dưới. Tuy nhiên, nước đi này lại có ưu điểm là phát triển ra trung tâm dễ hơn.

định thức sao

Trả lời tại C – 1819 kết quả

Để uy hiếp đối thủ thì Đen dùng phương án kẹp, đây là cách chơi chủ động hơn, không sợ phức tạp. Nước kẹp cách một ở hàng 3 này được sử dụng nhiều nhất trong 4 nước kẹp thông dụng. Lý do tương đối là do nó nằm gần quân Trắng hơn nên gây khó khăn cho Trắng hơn, bên cạnh đó thì nó muốn giữ liên kết với quân Đen sao nếu có cơ hội.

1819-blogcovay.com

Trả lời tại D – 892 kết quả

Nước kẹp cách hai ở hàng 4 có xu hướng phát triển khung nhanh. Ngoài ra, nếu Trắng nhảy lên, quân đen này sẽ không bị ảnh hưởng nhiều như nước kẹp phía trên.

định thức sao

Trả lời tại E – 629 kết quả

Kẹp cách hai ở hàng 3 là “con lai” giữa hai nước kẹp thông dụng hơn ở phía trên. Đây là một cách trả lời linh hoạt và hiệu quả nếu Đen biết cách sử dụng.

629-blogcovay.com

Trả lời tại F – 416 kết quả

Với nước kẹp này, Đen đang ép Trắng phải nhảy về phía trung tâm, ngăn Đen liên lạc một cách dễ dàng bằng cách đè đầu quân trắng. Nước đi này được sử dụng khi Đen vừa ghét Trắng mở ngược về phía biên trống, vừa ghét Trắng kẹp ngược ở phía còn lại của quân sao.

416-blogcovay.com

Trả lời tại G – 239 kết quả

Đen có thể nghĩ đến nước đi ở hàng 2 (trong khai cuộc, nước nằm ở hàng 2 thường không tốt) để tấn công Trắng như trong hình dưới khi Đen có sẵn quân ở A và B. Nước đi này có thể gây khó chịu cho những người không quen, nhưng thực ra, với nước đi ở hàng 2, quân Trắng trở nên nhẹ nhàng hơn và dễ xử lý hơn.

239-blogcovay.com

Trả lời tại H – 151 kết quả

Tuy nằm cuối ở bảng xếp hạng ngày hôm nay, nước trả lời bằng nước kị mã lớn tại H là nước đi thịnh hành nhất, hoặc có thể nói là nước đi duy nhất, được sử dụng khi Trắng tiếp cận quân sao trong thời kỳ từ thế kỷ 15 đến 19.

Lưu ý rằng, trong thời kỳ đó, các kỳ thủ gần như không bao giờ khai cuộc ở vị trí sao, nên hình cờ này chỉ xuất hiện trong các ván đấu chấp, khi quân sao nằm sẵn trên bàn cờ.

151-blogcovay.com

Hiện nay, chúng ta ít sử dụng nước trả lời này vì nó để lại nhiều điểm yếu khó củng cố trong hình cờ, và nó cũng không thu thêm cho Đen được bao nhiêu đất.

Tóm lại

Tất cả những nước trả lời trên đều là (bắt đầu của) định thức sao, và không có ranh giới tốt-xấu rõ rệt giữa chúng. Vì định thức, theo định nghĩa của nó, luôn dẫn đến một kết quả mà cả hai bên đều có thể hài lòng, việc đánh giá tốt-xấu lúc này phụ thuộc nhiều vào tình huống nó được áp dụng vào.

Tuy thế, một số định thức được sử dụng nhiều hơn những định thức còn lại, liệu đây có phải là giải pháp để chúng ta giải quyết tình huống chọn-định-thức-nào hay không?

giai-co-vay-tphcm-2014 (18)

Câu trả lời là có, và không. Nếu chưa biết mục đích của mình trong lúc đó là gì, bạn có thể cân nhắc về những nước được sử dụng nhiều nhất như phân tích ở trên. Ngược lại, hãy chọn nước trả lời phù hợp với hướng phát triển của bạn.

Last but not least, để học và hiểu định thức, không gì khác hơn là chơi nó, chơi thật nhiều lần, tự rút ra cho bản thân những kinh nghiệm từ thực chiến, đó là thứ kiến thức quan trọng nhất.

Bài tổng quan về định thức sao xin phép kết thúc tại đây. Ở những bài sau, chúng ta sẽ cùng đi sâu vào từng định thức phát triển từ mỗi nước trả lời của Đen ở phía trên. Cảm ơn các bạn đã theo dõi.

7 comments

    • Trần Quang-Tuệ says:

      bạn xem mục “12 định thức phổ biến nhất trong cờ vây hiện đại” nhé

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *